De katholieke parochies, zoals die aan de vooravond van de reformatie in de Achterhoek en Twente bestonden, werden in de periode van 1600 tot 1630 met krachtige steun van de Staatse overheid omgezet (of zo men wil hervormd) in protestantse gemeenten. Katholieke geestelijken, die niet met de reformatie meegingen, moesten afstand doen van hun parochiële bediening en katholieken, die het oude geloof trouw bleven, moesten bij wijze van spreken ondergronds gaan. Voor hen ontstond de zogenaamde schuilkerkperiode die formeel duurde tot 1795. Zo is ook in Lochem de oude St. Gudulaparochie overgegaan naar het protestantisme en moesten de aanhangers van het oude geloof elders hun heil zoeken.

Eerst na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 werden overal in Twente en de Achterhoek weer formeel parochies opgericht waarbij de nieuwe kerk doorgaans weer werd toegewijd aan de heilige die vóór de reformatie al patroon was van de oude parochiekerk. Daarvan zijn in Twente en de Achterhoek vele voorbeelden te vinden. In Lochem werd in 1887 een bijkerk van de parochie Kranenburg(Vorden) opgericht, toegewijd aan de heilige Joseph en niet – zoals je eigenlijk zou verwachten – aan de heilige Gudula. Hoe zit dat?

Voor de beantwoording van die vraag nemen we een kijkje in het Memorandaboek 1887-1919 van de r.-k. kerk in Lochem, aanwezig in het parochiële archief. Daarin heeft de franciscaan pater Damianus Pieters het wel en wee van de Lochemse katholieken in de 19e eeuw beschreven. Deze pater was sinds 1880 assistent in de parochie Kranenburg, waaronder ook de katholieken van Lochem hoorden, en in 1887 werd hij de eerste rector van de nieuwe bijkerk in Lochem. (De parochie Kranenburg werd van oudsher bediend door paters franciscanen.) Pater Pieters meldt in zijn Memorandaboek dat er omstreeks 1880 in Lochem zo’n 70 à 80 katholieken (volwassenen en kinderen) waren, die voor hun zondagse kerkbezoek waren aangewezen op de kerk in Kranenburg, hemelsbreed ca. 7,5 kilometer van Lochem. Het wekelijks overbruggen van deze afstand was voor de meeste katholieken in Lochem een moeizame aangelegenheid. Het merendeel was arm en had niet de beschikking over eigen vervoer, m.a.w. het kwam dikwijls neer op voetenwerk 1½ uur heen en 1½ uur terug. Pater Damianus schrijft dan ook dat het “zondagsverzuim” groot was en ook met het bijwonen van de catechismusles in Kranenburg was het treurig gesteld. De katholieke kinderen uit Lochem kwamen soms maandenlang niet opdagen!

De oplossing was op het eerste gezicht simpel: zorg dat er in Lochem een kerkgelegenheid is, zodat het afgelopen is met het moeizame getrek naar Kranenburg. Helaas was daar geen kijk op. Zoals gezegd de Lochemse katholieken waren arm en financiële draagkracht voor het bouwen van een kerkje ontbrak ten enenmale. Dat die oplossing er toch kwam, is te danken geweest aan freule Josepha barones van Dordt tot Medler, die destijds op huize Wientjesvoort bij Kranenburg woonde. Zij stelde vlak voor haar dood (op 26 april 1886) aan de paters van Kranenburg geld beschikbaar voor de stichting van een kerk en pastorie in Lochem. De paters (pastoor de Bruin en de toekomstige rector Pieters) hebben er geen gras over laten groeien. In augustus 1887 waren kerk en pastorie op de hoek van de Kastanjelaan en Nieuweweg gereed voor gebruik.

Pater Pieters is in zijn memorandaboek vol lof en dankbaarheid jegens de freule. Hij noemt haar “de edelmoedige stichteresse van kerk en pastorie” en “edele vrouwe” en memoreert dat zij “toch al zoo verbazend veel aan kerken en scholen en armen had gedaan”. Gelet op de voornaam van de freule is de conclusie welhaast onafwendbaar dat de paters franciscanen van Kranenburg hun dankbaarheid ook gestalte gegeven hebben door de kerk in Lochem toe te wijden aan de naamheilige van de freule de heilige Joseph.

 

Josepha Joanna Arnolda Eleonora Charlotta Sophia barones van Dorth tot Medler werd geboren op 21 juni 1800 op huize ‘t Medler te Vorden en overleed 26 april 1886 op huize Wientjesvoort te Vorden. Zij was ongehuwd.

Jos Andriessen

Flarden uit de geschiedenis van de St. Josephkerk in Lochem

Glas-in-loodramen van de doopkapel

(Op 6 oktober 1961 stuurde de heer Henk Carlier aan pastoor Jorna enkele foto’s van de glas-in-loodramen van de doopkapel en schreef onder andere het volgende.)

“Al is pastoor Flaat de opdrachtgever geweest , u bent onbetwist degene die het initiatief heeft genomen mij de opdracht te geven tot het maken van de glas-in-loodramen van de doopkapel. Het antieke, geblazen handwerkglas is prachtig en de grote hoeveelheid kleuren maken het mogelijk een onvoorstelbaar gamma te bereiken. De motieven hebben allemaal betrekking op het doopritueel, het geloof, de geboden, het doopwater en de symboliek daarvan, waterlelies, de zegening van het water, herten bij de bron, vissen, zon, maan, sterren, kaarslicht, Christus op het water lopend die Petrus de hand reikt, een priesterhand op het voorhoofd van een dopeling en de slang en duif als symbolen van de onderwereld en de H. Geest. De kleuren zijn in een bepaalde harmonie gezet, zodat het geheel een goede sfeer geeft in de kapel en toch niet al te druk en rommelig lijkt.”

Bij het honderdjarig bestaan van de St. Josephparochie

De middelen die geleid hebben tot de stichting van de eerste katholieke kerk in Lochem zijn geschonken door freule J.J.A.E.C.S. Baronesse van Dorth tot Medler (freule Josephine) in het jaar 1886 vlak voor haar dood. Het Lochemse kerkgebouw werd toegewijd aan Sint Joseph naar wie de freule bij het doopsel was genoemd.
Tot het jaar 1887 gingen de slechts 54 Lochemse katholieken in Vorden ter kerke bij de kloosterkerk van de paters Franciscanen. De eerste pastoor te Lochem was pater Damianus J. Pieters die een enorme stempel heeft gedrukt op de Lochemse katholieke parochie. Hij was de spil waar alles om draaide: veel problemen kwamen dankzij hem in de pastorie aan de Kastanjelaan tot een oplossing.
Op 18 augustus 1912 vierde de kleine katholieke gemeenschap het 25-jarig bestaan van het kerkgebouw en tevens het zilveren pastoraat van pastoor Pieters in Lochem. Oude geschriften vermelden dat ’s avonds onder het plechtige Lof de kerk zo vol was, dat velen het met een staanplaats op straat moesten doen. Hoogtepunt die dag was de huldiging door de kinderen die met lampions door de straten van Lochem liepen voorafgegaan door een fanfarekorps. Duizenden waren getuige van dit feest, dat werd afgesloten met een concert in de tuin van de jubilaris.
Op zondag 7 maart 1917 herdacht de Lochemse parochie het veertigjarig priesterfeest van pater Pieters. Hoewel de festiviteiten al een week lang onder leiding van pater Albada Jelgersma hadden plaatsgevonden, was de plechtige Hoogmis en het Lof opnieuw het hoogtepunt. Tijdens de receptie brachten zowel Advendo als Aeolus een serenade aan de zo geliefde pater Pieters. De protestantse en Israëlische ingezetenen schonken pater Pieters een divan, een vloerkleed en een envelop die hij aan een zelf te kiezen doel mocht overhandigen.
In 1922 telde de parochie ongeveer 400 zielen, maar in feite behoorde men als parochiegemeenschap nog steeds onder de Vordense Franciscanerkerk. Op 27 januari 1924 werd in Lochem van de kansel een brief van monseigneur H. van de Wetering voorgelezen waarin stond dat Lochem officieel tot zelfstandige parochie was verheven. Tot eerste echte zelfstandige pastoor werd benoemd pastoor A.A. Meijer O.F.M. Bij zijn installatie op 3 februari 1924 was ook de inmiddels meer dan vijftigjarige Minderbroeder pater Damianua Pieters aanwezig.
Pastoor Meijer bleef slechts drie jaar in Lochem. Hij werd opgevolgd door pater Liborius Hendriksen, die de parochie onder zijn leiding in de zorgelijke crisisjaren van de vorige eeuw gestaag zag groeien.
Op maandag 17 augustus 1936 deed pater Teunissen in Lochem zijn intrede. De uit Venlo afkomstige Teunissen werd door de kerkmeester Miltenburg en Bakker van het station opgehaald om daarna door de deken van Zutphen te worden geïnstalleerd.
In oktober 1937 werd het vijftigjarige bestaan van de kerk gevierd met een Hoogmis waarin door pater M. Jansen een geweldige feestpredicatie werd gehouden. Ook werd op zondag 25 oktober in de Lochemse schouwburg uitbundig feestgevierd, waarbij enkele jongeren een toneelstukje opvoerden en de pastoor een causerie hield over het ontstaan van het Lochemse kerkje. Hetzelfde jaar werd ook het 25-jarig bestaan van de katholieke school gevierd. Na een kortstondige ziekte overleed pastoor Teunissen op 3 december 1938 en werd frater Amadeus de Graaf, tot dan toe pastoor te Lichtenvoorde, tot zijn opvolger benoemd. Al binnen een jaar moest hij door ziekte zijn taak overdragen aan pater Willemsen. Het was of het niet zo mocht zijn, want als gevolg van een ongeneeslijke ziekte van de nieuwe pastoor zat op 29 februari 1940 Lochem wederom zonder pastoor. Op 14 maart 1940 werd frater Van Vliet als nieuwe pastoor in Lochem geïnstalleerd. In hetzelfde jaar vond er een bijzondere gebeurtenis plaats in de Lochemse geloofsgemeenschap: de eerste priesterzoon uit de St. Josephparochie ontving zijn priesterwijding. Damianus van Hoorn, zoon van het schoolhoofd, droeg op Paasdag zijn eerste Heilige Mis op.
Voor de burgers van Lochem waren de oorlogsjaren een zware tijd. Door de komst van een aantal in Heidehof ondergebrachte jongeren groeide de katholieke gemeenschap verder. In 1943 werd pater Augustinus Bertels als kapelaan benoemd. Zijn belangrijkste taken waren de opvang van onderduikers en de zorg voor de vele voedselzoekers uit het Westen in de Hongerwinter van 1944. Na de bevrijding kwamen zowel het kamp Ampsen als het sanatorium Almen onder het Lochemse pastoraat. Het verenigingsleven kwam tot bloei, de afdeling Lochem van het KAB zag het levenslicht en ook de groep van de Stille Omvang kwam tot leven. In september 1946 verliet pater Bertels Lochem en werd opgevolgd door pater Johannes Dings O.F.M., die het jaar daarop al weer naar Brummen vertrok. Zijn opvolger werd pater Jeroen Doedens, die in 1947 zijn zilveren priesterfeest vierde.
In februari 1949 werd herdacht dat 25 jaar daarvoor de parochie zelfstandig was geworden. In de schouwburg verzorgde hert destijds zeer bekende poppentheater van Bert Brugman een voorstelling en hield de in 1946 vertrokken pater Bertels een onvergetelijke feestpredicatie. In 1952 werd pastoor Van Vliet opgevolgd door pater Engelbertus Engels, de bouwpastoor van de huidige kerk aan de Nieuweweg en tevens de pastoor die onder zijn pastoraat de school aan de Oosterbleek met twee lokalen zag groeien. Ook maakte hij mee dat het traditionele Kerklatijn min of meer door de landstaal werd vervangen. Na zijn emeritaat in 1967 was het pastoor A. Castelein O.F.M. die met de eerste fase in de oecumenische toenadering te maken kreeg. Het kerkgebouw was niet langer alleen een plaats voor de katholieke gemeenschap, maar ook voor de gereformeerde gemeente die er haar diensten hield. Ook werd de kerk opengesteld voor oecumenische vieringen en gebedsdiensten. Na een langdurige ziekte werd in januari 1982 pastoor Castelein opgevolgd door pastoor C. Loeffen. In Lochem trof pastoor Loeffen een moderne kerk aan met een actieve kerngroep die onder leiding van pastoraalwerker Gerard van Holstein vele activiteiten in de parochie organiseerde en structureerde. In de Eucharistieviering van zondag 16 januari 2000 nam pastoor Loeffen afscheid van de parochie.

Jonge kerk in oude gemeenschap

(uit de krant van 3 december 1987)

De katholieke kerkgemeenschap in Lochem viert dit jaar het honderdjarig bestaan. Heel wat minder oud – 29 jaar om precies te zijn – is de huidige kerk van de katholieke gemeenschap aan de Kastanjelaan. Op een koude zondagmiddag in de maand februari 1958 werd door de toenmalige pastoor Jorna de eerste steen gelegd.
In augustus van dat jaar werd de kerk ingewijd door monseigneur dr. B.J. Alfrink. De nieuwe kerk was nodig geworden omdat de oude kerk te klein was geworden door de uitbundige groei van de kerkgemeenschap. Het kwam nogal eens voor dat kerkgangers diensten buiten de kerk moesten bijwonen. De oude kerk stond op de plek van de huidige pastorie.
Freule J.J.A.E.C.S. Baronesse van Dorth tot Medler schonk in 1886 de middelen voor de stichting van de kerk. Het kerkgebouw werd toegewijd aan Sint Joseph naar wie de freule bij haar doop was genoemd. Vóór die tijd gingen gingen de Lochemse katholieken in Vorden naar de kerk van de paters Franciscanen.
De eerste pastoor in Lochem was pater Damianus (J. Pieters). Een bijzondere band had de kerkgemeenschap met het Sint Gudulagesticht waar pleegkinderen onderdak hadden.

Legende van de oorkonde

(die ter gelegenheid van de eerste steenlegging van de nieuwe St. Josephkerk te Lochem in deze steen werd verzegeld)

De oorkonde werd ontworpen door de pastoor van de parochie, de Zeer Eerwaarde Heer fr. Marinus Joena O.F.M. en werd vervaardigd door R.B. van de Walle. De tekst is op perkament gekalligrafeerd met Oost-Indische inkt, waarbij een ‘droogzegel’ en een ‘waszegel’ zijn aangebracht. Beide zegels hebben dezelfde tekst, namelijk ‘Parochie van den H. Jozef, Lochem’.
Het droogzegel bevindt zich in het midden , gedeeltelijk onder de vouw of ‘pliek’’ (plica = vouw) en is gewaarmerkt door de handtekening van pastoor fr. M. Jorna.

Het waszegel is van zuivere bijenwas vervaardigd en met roodbruine heraldische kleur doordrenkt. Het is opgehangen aan een dubbele staart die door de pliek is geregen. Aan de voorzijde van dit was- of ‘voetzegel’ is hetzelfde stempel aangebracht als op het droogzegel. De zegelafdruk aan de voorzijde noemt men het primaire zegel of eerste sigillum (sigillum = zegel). Aan de achterzijde is het secondaire sigillum of contrastempekl aangebracht op dezelfde wijze als dit in de middeleeuwen gebruikelijk was. Was er namelijk geen tweede stempel aanwezig, dan werd als contrastempel een vingerafdruk van de griffier genomen. Hier is als contrastempel een vingerafdruk van de secretaris van het kerkbestuur (de heer Th. Miltenburg) gebruikt.
Het primaire stempel en het secondaire stempel werden vroeger bewaard door twee speciale zegelbewaarders. Dit was nodig om te voorkomen dat op valselijke wijze gebruik werd gemaakt van het vorstelijk stempel.
De dubbele staart zit vastgegoten in het waszegel en kan niet verwijderd worden zonder het zegel te verbreken. Zodra de pliek of staart of zegel beschadigd waren, werd de oorkonde ongeldig verklaard.
De oorkonde is ondertekend door de pastoor van de parochie (fr. Marinus Jorna O.F.M.) en de kerkmeesters (Th. Miltenburg en A.F.M. Bruins).
Lochem, februari 1958.

Nederlandse tekst van de oorkonde

(die ter gelegenheid van de eerste steenlegging van de nieuwe St. Josephkerk te Lochem in deze steen werd verzegeld)

Jezus Christus is dezelfde, gisteren en heden en in eeuwigheid. hij is de middelaar tussen God en de mensen. Door Hem en met Hem en in Hem brengen wij u, God almachtige Vader, in de eenheid met den H. Geest, alle eer en glorie.
Op 2 februari 1958
tijdens het Pontificaat van paus Pius XII,
tijdens de regering van H.M. koningin Juliana,
tijdens het episcopaat van Z.H. excellentie mgr. dr. B.J. Alfrink over het Aartsbisdom Utrecht,
tijdens het provincialaat van de hoogeerwaarde pater Castulus van den Eijnden over de Nederlandse provincie van de Orde der Minderbroeders,
heeft de zeereerwaarde pater Marinus Jorna O.F.M., pastoor van de parochie van de H. Joseph te Lochem
de eersten steen gelegd van de nieuwe kerk te Lochem.

De bouw van een nieuwe, een grotere kerk was nodig wegens de toename van het aantal katholieken. Zij werd mogelijk gemaakt door de krachtige financiële steun van het Aartsbisdom en de offervaardigheid der gelovigen.
Het ontwerp werd gemaakt door ir. P.H.A. Starmans B.I., architect te Utrecht, terwijl de bouw werd aangenomen door de heer J.H. te Brake, aannemer te Lievelde.
Moge deze nieuwe kerk, door de bemiddeling van onze goddelijke Zaligmaker Jezus Christus en op de voorbede van St. Joseph, zijn voedstervader en de bruidegom zijner moeder, veel bijdragen tot de verheerlijking van God en het eeuwig heil der zielen.
Lochem, 2 februari 1958.
Marinus Jorna O.F.M., pastoor
Th. Miltenburg en A.F.M. Bruins, kerkmeesters.

Zondag eerste steenlegging nieuwe r.k. kerk

(uit de Gelders Overijsselse Courant van 31 januari 1958)

Zondagmiddag om drie uur wordt door pastoor M. Jorna O.F.M. de eerste steen gelegd voor de nieuwe St. Josephkerk aan de Nieuweweg. Pastoor Jorna zal hierbij geassisteerd worden door de kapelaan van de parochie pater F. Kallenberg en door de rector van het rusthuis St. Joseph, pater H. Lemaire.
In deze eerste steen wordt een in het Latijn gestelde oorkonde verzegeld. De oorkonde werd ontworpen door de pastoor van de parochie pater Marinus Jorna O.F.M. en werd vervaardigd door de heer R.B. van der Walle. De tekst is met Oost-Indische inkt gekalligrafeerd op perkament waarop een droogzegel en een waszegel zijn aangebracht.
Het droogzegel bevindt zich in het midden, gedeeltelijk onder vouw en is gewaarmerkt door de handtekening van pastoor Jorna.
Het waszegel is van zuivere bijenwas vervaardigd en met roodbruine heraldische kleur doordrenkt. Het is opgehangen aan een dubbele staart, die door de vouw is geregen. Aan de voorzijde van dit was- of voetzegel is hetzelfde stempel aangebracht als op het droogzegel.
De zegelafdruk aan de voorzijde noemt men het primaire zegel of eerste sigillum. Aan de achterzijde is het secondaire sigillum of contrastempel aangebracht, op dezelfde wijze als dit in de middeleeuwen gebruikelijk was. Was er namelijk geen tweede stempel aanwezig, dan werd een vingerafdruk van de griffier als contrastempel genomen. Voor de achterzijde van dit zegel is als contrastempel een vingerafdruk van de secretaris van het kerkbestuur, de heer Th. Miltenburg, gebruikt.
Het primaire stempel en het secondaire stempel werden vroeger bewaard door twee speciale zegelbewaarders. Dit was nodig om te voorkomen dat op valselijke wijze gebruik werd gemaakt van het vorstelijk stempel.
De dubbele staart zit vast gegoten in het waszegel en kan niet verwijderd worden zonder het zegel te verbreken. Zodra vouw (ook wel pliek genoemd naar het Latijnse woord plica), staart of zegel beschadigd waren, werd de oorkonde ongeldig verklaard.
De oorkonde is ondertekend door pastoor M. Jorna en door de kerkmeesters Th. Miltenburg en A.F.M. Bruins.

Eerste steen r.k. kerk

(uit de Gelders Overijsselse Courant van 3 februari 1958)

In de koude en mistige februarimiddag van zondag verzamelden vele leden van de parochie van de H. Joseph zich in de ruimte van de in aanbouw zijnde nieuwe katholieke kerk voor de plechtigheid van het leggen van de eerste steen. Tussen de bijna manshoge muren was een kruis opgericht op de plaats waar het altaar gebouwd zal worden. Daar sprak pastoor Jorna de aanwezigen toe, waarna hij de plaats van het altaar zegende, de eerste steen wijdde als symbool van Christus, de hoeksteen van het fundament waarop de kerk wordt gebouwd.
Met hulp van de aannemer, de heer J.H. te Brake, en van enige parochianen en onder het oog van de kinderen die zich vooraan verdrongen om toch maar niets van het gebeuren te missen, werd een oorkonde in de holte van de eerste steen gemetseld en deze vervolgens in de buitenmuur aan het einde van de gaanderij van de kerk geplaatst. Deze plaats werd door de pastoor voor gebed bestemd.
De steen vermeldt de datum van de plechtigheid. De oorkonde behelst wanneer, door wie en waarom de kerk wordt gebouwd: ‘tot de verheerlijking Gods en het eeuwig heil der zielen’. De litanie van alle heiligen begeleidde haar. De tekst van de dienst was: ‘De steen die de bouwlieden verwierpen, is hoeksteen geworden’.
Pastoor Jorna werd in deze plechtigheid bijgestaan door pater F. Kallenberg, kapelaan van de parochie, pater H. Lemaire van het rusthuis St. Joseph en een koor van fraters Maristen uit Lievelde. Onder de genodigden merkten wij de burgemeester en de secretaris van de gemeente Lochem op.
Na afloop van de plechtigheid maakten verschillende parochianen gebruik van de gelegenheid om een steen op het fundament te metselen. Naar wij van de architect, de heer Starmans vernamen, kan de kerk, onvoorziene tegenslagen daargelaten, in augustus voltooid zijn.

Nieuwe St. Josephkerk door aartsbisschop van Utrecht geconsacreerd

(uit de Gelders Overijsselse Courant van 27 augustus 1958)

Voor de St. Josephparochie was het gisteren een grote dag. Begunstigd door droog en zonnig weer had de plechtige consecratie van de nieuwe St. Josephkerk plaats. Om 4 uur begonnen de plechtigheden, verricht door monseigneur dr. B.J. Alfrink, aartsbisschop van Utrecht. Er was zeer grote belangstelling ook van niet-katholieke zijde. Onder de aanwezigen merkten we op pater Castulus v.d. Eynden, provinciaal van de Franciscanen, deken J.H. Scholte op Reimer uit Zutphen, oud-pastoor Engelbertus Engels O.F.M., pastoor Marinus Jorna O.F.M. en zijn opvolger pastoor Nicasius Flaat O.F.M., gardiaan van het Minderbroederklooster te Vorden, pater Johannes Dings, pastoor dr. J. Hunfeld uit Borculo, pastoor dr. Jos ter Heerdt van Vierakker, pastoor Waanders uit Hengelo (Gld.), pastoor Alfrink uit Keyenborg, pater dr. Ludgerus Zeinstra, rector Lemaire, de overste van het Leo Gesticht te Borculo, de kapelaan pater J. Kallenberg O.F.M., de heren Th. Miltenburg en A.F.M. Bruins van het kerkbestuur en de heren H. vasn Hoorn sr. J. Gabriëls van het armbestuur. Verder ds. J. Ossewaarde, ds. F.v.d. Heijden, ds. F. Palmboom, de hulppredikers de heren Lubbers en Vroegindewey. Tevens de architect ir. P. Starmans, de aannemer J.H. te Brake en de heer Van Roosmalen, edelsmid te Utrecht.
Van de wereldlijke autoriteiten waren ondermeer aanwezig de burgemeester van Lochem, drs. H.A. Beusekamp, de burgemeester van Laren, mr. P.C. Loop uyt, de beide wethouders van Lochem, de heren Slettenhaar en Thomasson, de gemeentesecretaris de heer Van Dijke en de waarnemend directeur van de Rijks HBS de heer J.E. Broekhuizen.
Na de plechtigheid buiten de kerk en de wijding van het interieur werd in tegenwoordigheid van de aartsbisschop een plechtige hoogmis opgedragen door pater Castulus v.d. Eynden, geassisteerd door de oud-kapelaans pater Johannes Dings en pater Sebastianus Reinierse. Het eigen parochiële zangkoor zong voortreffelijk de Missa in honorem Sactae Caecilia vanJ.W. Helmink en na afloop het Domine salvum fac sacerdotem niostrum van Giesen onder leiding van de heer A.F.M. Bruins. De gregoriaanse gezangen werden gezongen onder leiding van de heer A. van Onna.
De predikatie werd gehouden door de aartsbisschop mgr. B.J. Alfrink. Hij feliciteerde de parochie met deze belangrijke gebeurtenis. Lange tijd moest men zich behelpen met een kerk die geen kerk was. Thans heeft men een nieuwe kerk, modern in de goede zin van het woord, en ook traditioneel zodat men er een kerk in ontdekt. Door de consecratie heeft het gebouw sacrale waarde gekregen met bestemming tot Woning Gods. De aartsbisschop hoopte dat met Gods liefde en barmhartigheid zegen en genade over de parochie mocht neerkomen en dat de parochie samen met God door het leven zou mogen gaan. De aartsbisschop hoopte dat het kerkgebouw de parochianen dierbaar zou worden en dat ze vaak samen zouden komen om God te verheerlijken, God te blijven zoeken en Hem te blijven dienen.
Na afloop van de plechtigheden kwamen de clerus, de autoriteiten en genodigden bijeen in het feestelijk versierde zaaltje. Daar werd eerst het woord gevoerd door pastoor Marinus Jorna O.F.M. die de aartsbisschop en alle medewerkers dank bracht. Tevens dankte hij B en W van Lochem, de gemeentearchitect en drs. J. Moora voor de ter beschikking stelling van het overblijflokaal van de Rijks HBS als noodkerk en de kapelaan pater J. Kallenberg O.F.M. Daarna voerde de burgemeester van Lochem, drs. H.A. Beusekamp het woord. Deze feliciteerde monseigneur en kerkbestuur met de prachtige kerk en het gebouwencomplex en gaf een historisch overzicht van het rooms-katholicisme in Lochem. Na een korte toespraak van pater provinciaal Castulus van der Eynden O.F.M. hield ds. Van de Heijden een geestige toespraak namens het Protestants Interkerkelijk Overleg en bood een bijbel als geschenk aan.
Bouwpasttor Marinus Jorna O.F.M. kan met grote voldoening op zijn vele werk in het belang van de parochie terugzien.

Nieuwe St. Josephkerk te Lochem

(uit de Gelders Overijsselse Courant van 25 augustus 1958)

De bomen aan de Nieuweweg en de oude pastorie aan de Kastanjelaan onttrekken de nieuwe r.k. kerk van de parochie te Lochem grotendeels aan het gezicht. Eigenlijk is alleen de 24 meter hoge toren van verre zichtbaar. Disnsdagmiddag zal de nieuwe kerk worden ingewijd door de aartsbisschop van Utrecht mgr. dr. B.J. Alfrink. Deze plechtigheid begint om vier uur. Na afloop daarvan, om zeven uur, wordt in de kerk door de aartsbisschop een pontificale hoogmis opgedragen. Mgr. Alfrink zal ook de predicatie houden.
De nieuwe kerk heeft 320 zitplaatsen en werd gebouwd onder architectuur van het architectenbureau Starmans te Utrecht. Ongeveer een jaar geleden werd met de bouw begonnen. De werkzaamheden werden uitgevoerd door de aannemersfirma J.H. te Brake te Lichtenvoorde.
Aan de Kastanjelaan werd bovendien een nieuwe pastorie gebouwd. Het ligt in de bedoeling de oude pastorie binnenkort af te breken. Op de hoek Kastanjelaan – Nieuweweg zal dan een plein ontstaan. Voor en naast de kerk zal voorts plantsoen worden aangelegd.

Nieuwe klok in de toren

(uit de Gelders Overijsselse Courant van 25 augustus 1958)

Vrijdagmiddag werd de klok van de nieuwe St. Josephkerk te Lochem in de toren gehesen. Deze klok weegt 410 kg en heeft een diameter van 85,5 cm. Het opschrift luidt:

St. Joseph A.D. 1958.
Petit et Fritsen me funderunt
(Petit en Fritsen hebben me gegoten)

De kleine klok van de oude r.k. kerk, die inmiddels is afgebroken, was voordien reeds in de 24 meter hoge toren gehangen. Deze klok weegt 60 kg en dateert uit 1888. Zij werd door de heer Fokke en enkele anderen aan de r.k. parochie geschonken.

Historie van katholieken in Lochem voor groot deel pater Pieters’ werk

(uit de Gelderlander van 23 augustus 1958)

De geschiedenis van de katholieken in Lochem begint met de kersteningstijd, toen onder andere St. Lebuinus en St. Ludger in het Saksenland hun bekeringswerk verrichtten. Later kwamen er Frankische predikers in deze streek. Dat is af te leiden uit het feit dat de grote kerk in Lochem de Frankische heilige St. Gudula tot patrones had. De St. Gudulakerk werd rond het jaar 1200 door gravin Ermingard aan het ‘kapittel’ van de kerk te Zutphen geschonken. Dus nog voor 9 juli 1233 toen Lochem stadsrechten kreeg van graaf Otto II. In Laren en Barchem waren kapellen, terwijl de kerk in Ruurlo een dochterkerk was van die in Lochem.
In de Middeleeuwen waren aan de St. Gudula veel geestelijken verbonden en de twee zusterkloosters hadden elk een rector. Er was dus een bloeiend katholiek leven. De hervorming bracht echter grote geloofsafval: slechts enkele katholieken bleven trouw aan de moederkerk. De St. Gudulakerk die haar tegenwoordige vorm van driebeukige hallenkerk ongeveer in de tweede helft van de vijftiende eeuw kreeg, ging naar de protestanten over en Lochem had geen katholieke kerk meer.
Door toedoen van de familie Van Dorth tot Medler bleef in Vorden het ‘Heilige Geloof’ bewaard. In 1695 werd de parochie Vorden opgericht en ressorteerde het handjevol katholieken van Lochem onder deze parochie, waarbij de zielzorg werd overgedragen aan de Minderbroeders.
Maar het katholicisme in Lochem leefde weer op. In 1887 had het plaatsje al weer een eigen katholiek kerkje en toen in 1924 de welhaast legendarische pater Damianus Pieters, die rector in Lochem was, vertrok, kreeg de parochie zelfstandigheid.
De geschiedenis van het katholicisme in Lochem is onverbrekelijk verbonden met de naam van pater Pieters. Hij was op 9 juli 1847 te Amsterdam geboren, kwam in april 1880 als assistent van pastoor De Bruin naar Vorden en werd belast met de zielzorg van de kleine kudde in Lochem. Aan het door hem bijgehouden ‘logboek’ ontlenen wij de volgende gegevens. Voordat pater Pieters naar Vorden kwam, was door pastoor De Bruin aan de vilder Ras opgedragen de katholieken op zon- en feestdagen met zijn kar naar Vorden te rijden. Maar hiervan kwam niet veel terecht. De een wilde om diverse redenen niet met de ander op de wagen zitten. Pater Pieters ging vaak te voet heen en terug naar Lochem om de mensen te bewegen toch naar de kerk in Vorden te gaan. Het was ook pater Pieters die ijverde voor een eigen kerkje in Lochem. Dankzij freule Josephine van Dorth van Wientjesvoort, die in 1884 stierf, kwam er een kerkje. In het jaar waarin zij stierf werd met de bouw begonnen. Op 18 augustus 1887 werd de St. Josephkerk door pastoor De Bruin geconsacreerd en werd er voor het eerst sinds de hervorming een Heilige Mis opgedragen. Pater provinciaal Kusters zou zelf de feestpredicatie houden, maar omdat er zoveel protestanten aanwezig waren, durfde hij daarop niet voorbereid, de preek niet aan.
Het kerkje was klein. Paramenten, linnen, beelden, kortom alles werd in de loop van de jaren door weldoeners cadeau gegeven. Maar het was en bleef een arme parochie. Een orgeltje kwam eerst in 1890 en toen werd de eerste Kerstnachtmis opgedragen met orgelbegeleiding.
Intussen groeide het aantal parochianen van 40 in 1887 tot 100 in 1892 en 140 in 1899. Dit alles was te danken aan pater Pieters, die een eenvoudig, goed en vroom man was. Hij stond altijd voor iedereen klaar en gaf alles weg, zodat hij soms zelf bittere armoe leed. Hij was zo gezien, dat zelfs de Kerkenraad van Geesteren bij hem kwam met het verzoek of hij zich wilde laten beroepen tot predikant van de Nederlands Hervormde Gemeente. Zij vond hem zo breed van opvatting! Vermoedelijk schuilt echter de aanleiding tot dit verzoek in het feit dat pater Pieters, op verzoek van de familie, gesproken had in het sterfhuis van een niet-katholiek. Dit had bijzondere indruk op de protestanten gemaakt.
Een nieuwe impuls kreeg het katholieke leven in Lochem toen in mei 1900 de zusters Franciscanessen uit Denekamp zich kwamen vestigen. Een tehuis voor voogdijmeisjes, een rusthuis, een kleuterschool en naaischool voor meisjes, ziekenverpleging aan huis, het waren allemaal activiteiten van de zusters, die thans geheel vergroeid zijn met de Lochemse parochie.
In 1908 telde de parochie 151 communicanten en 140 kinderen. April 1909 bracht de eerste missie, die werd gepreekt door de beroemde predikant pater Borromeus de Greeve. Het eerste bezoek van een bisschop aan het dorp – mgr. Van de Wetering de toenmalige aartsbisschop kwam op 7 juli 1911 – werd de aanleiding tot het oprichten van een katholieke lagere school, bestaande uit twee lokalen met onderwijzerswoning. De heer H.W. van Hoorn was de eerste hoofdonderwijzer op de nieuwe school die op 23 september 1912 werd ingewijd. Op 18 augustus 1912 werden op luisterrijke wijze het 25-jarig bestaan van de kerk en het zilveren jubileum van de pastoor gevierd. Zeer veel belangstelling was er ook van niet-katholieke zijde, van vrienden van pastoor Pieters. Eind 1915 bedroeg het aantal parochianen 267 volwassenen en 57 kinderen.
Pater Pieters verliet in 1924 Lochem om in Vorden van een welverdiende rust te genieten. Hij werd opgevolgd door pater A.A. Meyer O.F.M. die in het eerste jaar van zijn pastoraat een zelfstandige parochie, onafhankelijk van Vorden, te leiden kreeg. Langzaamaan nam het aantal katholieken toe. Momenteel bedraagt het aantal ongeveer 700. Onder het 12-jarig pastoraat van pastoor Van Vliet O.F.M., die in maart van dit jaar overleed, werden reeds plannen gemaakt voor de bouw van een nieuwe kerk. Onder zijn opvolger, pater Engels O.F.M. werd de katholieke school met twee lokalen uitgebreid en plannen voor nieuwbouw voorbereid. Dankzij de volle medewerking ende krachtige financiële steun van het aartsbisdom kon pastoor Jorna O.F.M. op 2 februari van dit jaar de eerste steen leggen van de nieuwe St. Josephkerk, die nu dinsdag a.s. zal worden geconsacreerd. Het nieuwe gebouw is een ontwerp van ir. P.H.A. Starmans, architect te Utrecht. De bouw werd uitgevoerd door de heer J.H. te Brake, aannemer te Lievelde.

 

Half juli wordt in Lochem begonnen met de bouw van de nieuwe St. josephkerk

Aantrekkelijk ontwerp voor godshuis en pastorie van architect Starmans

(Uit de Gelderlander van 25 juni 1957)

Achttien augustus aanstaande zal het zeventig jaar geleden zijn, dat pater Damianus Pieters O.F.M. van het klooster in Vorden-Kranenburg naar Lochem trok om daar de zielzorg op zich te nemen van de veertig katholieke Lochemmers die tot dan toe zondags steeds ‘op de Kranenburg’ ter kerke waren gegaan. Lochem werd een eigen parochie met een klein, bescheiden kerkgebouw aan de Kastanjelaan, dat met zijn honderd zitplaatsen kennelijk ‘op de groei’ gebouwd was. Die groei is harder gegaan dan men verwacht had en zo zit pastoor J. Jorna O.F.M. momenteel dan ook met een godshuis dat veel te klein is voor zijn inmiddels 650 katholieken tellende parochie. Elke zondag zijn er vier Missen, omdat men anders te weinig plaatsen heeft, vooral wanneer het vakantieseizoen eenmaal goed op dreef is.
Jaren geleden werd dan ook al het plan gemaakt voor de bouw van een nieuwe kerk en pastorie, want ook de pastoorswoning, vanwaar uit pater Pieters zesendertig jaar met veel enthousiasme en voortvarendheid het geestelijk leven stimuleerde en activeerde, behoefde dringend een algehele vernieuwing. Een sprekend voorbeeld daarvan is de geitenstal van de eerste parochieherder, welke nog altijd in het gebouw te vinden is, zij het dan nu als kolenbergplaats. Diverse problemen, waarvan de financiële ongetwijfeld de grootste waren voor deze kleine gemeenschap, hielden de realisering van de plannen jarenlang tegen, maar nu gaat het er dan toch eindelijk van komen. In de studeerkamer van pastoor Jorna staat sinds enkele weken een aantrekkelijke maquette van het nieuwe kerkgebouw, annex pastorie, zoals deze werd ontworpen door de architecten ir. P.H. en J.A.M. Starmans uit Utrecht.
Op een bijzonder economische en efficiënte wijze hebben beide architecten het terrein aan de Kastanjelaan hoek Nieuweweg hiervoor ingedeeld, zonder dat nu bepaald van een volbouwen gesproken kan worden. De hoofdingang van de nieuwe zaalkerk komt in tegenstelling tot het oude godshuis aan de Nieuweweg, terwijl op de plaats waar thans de kerk staat straks de pastorie zal verrijzen. De oppervlakte van de kerk is 26 bij 15 meter en biedt plaats aan 320 parochianen. De pilaren die het dak schragen komen aan de buitenzijde van de banken, zodat men overal een vrij uitzicht heeft op het altaar en het zijaltaar dat ter rechterzijde van de bescheiden abscis komt.
De 24 meter hoge klokkentoren komt volledig losstaand van het gebouw aan de linkerzijde van de hoofdingang. Aan de voet van deze toren is een klein devotiekapelletje ontworpen. Langs de gehele linkerzijde van het kerkgebouw komt een lange smalle gang, welke eveneens toegang geeft tot de kerk en verder rechtstreeks in verbinding staat met de sacristie en pastorie. Verder is ook het tekort aan vergaderruimte opgelost, namelijk door het projecteren van een 11 bij 5 meter grote zaal tussen pastorie en kerk. De doopkapel komt in de omgeving van de klokkentoren met een afzonderlijke ingang en geheel aangepast aan de liturgische eisen.
Half juli hoopt men met de bouw te kunnen beginnen. Weliswaar is de bouw nog niet gegund, doch dit zal zeer spoedig plaatsvinden. Laagste inschrijver was de fa J.H. te Brake uit Lievelde, die elders ook reeds verschillende grote bouwwerken tot stand bracht en wier naam een goede klank heeft in de Achterhoek. De bouw zal ongeveer een jaar vergen, zodat vermoedelijk volgend jaar zomer Lochem een fraai godshuis rijker is en dat de bekroning zal vormen van dit zeventig jarig bestaan, maar ook van de pioniersarbeid door pater Pieters hier verricht gedurende meer dan dertig jaar.

R.K. parochie Lochem krijgt een nieuwe kerk

(uit de Gelders Overijsselse Courant van 26 juni 1957)

In juli hoopt men in de tuin van de r.k. pastorie te Lochem te kunnen beginnen met de bouw van en nieuwe St. Josephkerk. De aanbesteding heeft onlangs plaatsgehad, maar de bouw is nog niet gegund en pastoor J. Jorna O.F.M. kon ons gisteren nog geen bedrag noemen. De werkzaamheden zullen ongeveer een jaar in beslag nemen, zodat de r.k. parochie, die in 1924 zelfstandig werd en zich sindsdien snel heeft uitgebreid, in 1958 een nieuwe kerk zal hebben.
De hoofdingang van de nieuwe kerk komt aan de Nieuweweg en op de plek waar nu de St. Josephkerk staat, zal straks de nieuwe pastorie verrijzen. Dit betekent dat het bestaande gebouwencomplex moet worden afgebroken en dat men tijdelijk elders onderdak moet zoeken.
De nieuwe St. Josephkerk wordt een zogenaamde zaalkerk met een vrijstaande toren van 24 meter hoog. Onder die toren wordt een doopkapel ingericht. De kerk krijgt een oppervlakte van 26 bij 15 meter en zal plaats bieden aan 320 parochianen. De pilaren, die het vrijwel platte dak schragen, komen links en rechts van de banken te staan, zodat men overal vrij zicht op het altaar heeft. Langs de linkerzijde van de kerk, aan de Kastanjelaan, komt een lange gang die rechtstreeks in verbinding staat met de sacristie en de pastorie. Tussen de kerk en de pastorie wordt bovendien nog een vergaderzaal gebouwd, die aan de voorzijde een glazen wand krijgt. De nieuwe pastorie komt met het front naar de Kastanjelaan te staan.
De ontwerpers van dit gebouwencomplex zijn de architecten ir. P.H.A. Starmans en J.A.M. Starmans uit Utrecht. Het kerkgebouw zelf wordt acht meter hoog, daarop volgt het veel lager middenstuk met de vergaderzaal, een keuken, een sacristie en een bijsacristie en dan als sluitstuk de weer wat hogere en uit twee verdiepingen bestaande pastorie.
De huidige St. Josephkerk dateert van 1887. Zij werd op 18 augustus van dat jaar ingezegend door pater J.D. de Bruin. Er waren in Lochem toen welgeteld veertig katholieken. Hun aantal is thans gestegen tot 650. De stichting van de kerk werd mogelijk gemaakt door freule Josephine van Dordt tot Medler van huize Wientjesvoort, die een legaat schonk. De eerste rector was pater Damianus Pieters van het klooster te Vorden-Kranenburg, die zich dertig jaar met de zielszorg in Lochem heeft belast. Van oudsher ging men uit Lochem op de Kranenburg naar de kerk. Nadat de parochie in 1924 zelfstandig was geworden, werd pastoor Meijer de eerste pastoor.
De eerste plannen voor het bouwen van een nieuwe kerk werden ontworpen ten tijde van pastoor Engels, de voorganger van pastoor Jorna. De laatste anderhalf jaar hebben deze plannen vastere vormen aangenomen en thans zullen zij dan binnen afzienbare tijd verwezenlijkt worden. Geen overbodige luxe overigens, want de huidige kerk telt slechts 90 zitplaatsen, hetgeen voor 650 parochianen inderdaad wel erg weinig is. Er worden dan ook elke zondag vier missen gehouden, omdat men anders plaatsen te kort komt.

De officiële opening van de nieuwe kerk te Lochem

(Pastoor Jorna kijkt terug op de officiële opening van de kerk in augustus 1958)

Op de feestdag van Maria Lichtmis was officieel de eerste steen gelegd van de nieuwe kerk te Lochem. Het viel dit jaar op zondag, zodat iedereen in de gelegenheid was die plechtigheid mee te maken. Twee dagen later ontmoette ik Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr. B.J. Alferink bij de plechtige professie (het in het openbaar afleggen van de kloostergeloften) van enkele zusters van de Congregatie van St. Joseph te Amersfoort. Bij deze zusters, die hun eeuwige geloften aflegden, was een nicht van mij. Mgr. Alfrink feliciteerde me hartelijk met de eerstesteenlegging van de kerk en zei, dat hij de foto’s al in de krant had gezien. Hij was mij voor, want ik had ze nog niet gezien.
Ik heb Mgr. Alfrink gevraagd, wanneer het zo ver was, de kerk te willen consacreren. Als alles gunstig verliep, dacht men in augustus klaar te zijn. Hij nam dit direct aan en zie me verder: “Schrijf me over een paar maanden eens hoe het er mee staat, dan kunnen we alles nader afspreken.”

Eind mei heb ik Mgr. Alfrink geschreven dat volgens de mening van architect en aannemer de kerk eind augustus klaar kon zijn en heb hem gevraagd zo mogelijk een dag te bepalen voor de kerkconsecratie. Hij antwoordde dat 26 augustus hem het beste convenieerde en dan het liefst na de middag. Zo werd afgesproken. De dag waarop hij zijn keus had laten vallen was een merkwaardige datum zowel voor Lochem als voor mij. Op 26 augustus was men het jaar ervoor begonnen met de werkzaamheden en het slopen van de oude kerk. Dus in de tijd van precies één jaar zou de bouw van de kerk zijn beslag krijgen. En op 26 augustus had zes jaar geleden ook de consecratie van de nieuwe kerk te Vragender plaats gehad.
Ze zijn op tijd klaargekomen, maar er moest op het laatst nog hard gewerkt worden. Er doen zich bij zo’n bouw altijd dingen voor waar men niet op gerekend heeft. Maar uiteindelijk kwam alles terecht. Ik weet niet of ik het zeggen mag, maar ik vind dat het een mooie kerk is geworden, die – als ze stijlvol is aangekleed – het heel goed zal doen. Bij de kerkconsecratie is alles nog een beetje onaf en rommelig. Daar kan men nu eenmaal niets aan doen. Maar dit moet gezegd zijn: het is een kerk waar sfeer in zit. Ook de inventaris is zeer goed gelukt. Altaren, tabernakel, kandelaars, canonborden, het nieuwe St. Josephbeeld en de kruiswegstaties passen goed bij elkaar. Alles kan bezien lijden. En de toren met zijn kruis is een juweeltje. Lochem is er rijker door geworden. Daar is iedereen het over eens. Van verschillende kanten heb ik dit mogen horen.
Bij de kerkconsecratie en de plechtige H. Mis die er op volgde was de belangstelling groot, zowel van katholieke als niet-katholieke zijde. Ik had niet durven verwachten dat zo velen, ondanks de lange duur van de plechtigheden, alles van begin tot einde zouden meemaken. Ook de senior van de buurtpastoors met enkele van zijn collega’s was van het begin af aan aanwezig. Van te voren had ik de parochianen tijdens de H. Missen een uitvoerige uiteenzetting gegeven van de ceremonies van de kerkinwijding en ze aangespoord een vurige novene ter voorbereiding te houden en de dag voor de kerkwijding te vasten. Bovendien had ik tijdig aan de burgerlijke autoriteiten en aan de dominees van Lochem een invitatie gestuurd. Het was merkwaardig dat die dominees er zo op gespitst waren om de gehele plechtigheid van het begin tot het einde mee te maken en dat de beide hulppredikanten, welke Lochem rijk is, ook nog vroegen de plechtigheid mee te mogen maken. De lagere functies en de zang bij de kerkconsecratie werden verzorgd door de Maristen uit Lievelde. De plechtige hoogmis werd opgedragen door pater Reverende, geassisteerd door de oud-kapelaans pater Johannes Dings als diaken en pater Sebastianus Rijnierse als subdiaken. Het was mijn bedoeling geweest pastoor Engels te vragen als diaken te fungeren, maar omdat hij niet tijdig aanwezig kon zijn, kon dit niet doorgaan. Tot mijn spijt mocht pastoor Van Vliet deze dag niet beleven. Het parochiële zangkoor nam de verzorging van de zang voor zijn rekening tijdens de hoogmis en zong op verdienstelijke wijze de Missa in honorem Sanctae Caeciliae van J.W. Helmink, een van de oudste leden van onze parochie, die vele jaren het koor heeft geleid en ten volle verdiend zijn ‘Pro Ecclesia et Pontifice’ draagt. Hij had de tranen in zijn ogen van vreugde dat hij deze dag had mogen meemaken.
Mgr. Alfrink hield na het evangelie een korte toespraak, waarin hij er zijn vreugde over uitte, dat hij door de gaven van de gelovigen in staat was geweest aan Lochem een nieuwe kerk te schenken. Hij hoopte dat dit kerkgebouw de parochianen dierbaar zou worden en dat zij er vaak samen zouden komen om God te verheerlijken. Heel spontaan werd het Credo gezongen door heel het volk, dat niet naliet indruk te maken op de andersdenkenden. De gehele plechtigheid heeft geduurd van 16.00 uur tot 20.30 uur. Ik sprak later de remonstrantse dominee en vroeg hem of hij het niet lang gevonden had. “Neen”, antwoordde hij, “helemaal niet.” En hij voegde er aan toe: “Ik dacht bij mijzelf tijdens de plechtigheden, bidden wij niet te weinig?”
Na afloop was er een feestelijke bijeenkomst in de nieuwe parochiezaal. De pastoor verwelkomde de gasten en liet in zijn toespraak vooral de entente cordiale uitkomen, die er in Lochem geheerst had bij de bouw van de kerk. Alle bij de bouw betrokken instanties hadden er ‘con amore’ aan meegewerkt. De werklieden van hoog tot laag hadden er van opgekeken dat wij het aandurfden zonder opzichter te bouwen. Een eresaluut voor Te Brake en zijn werkploeg was ten volle verdiend. Ook met de burgemeester en de diverse gemeentelijke instanties was de samenwerking heel vlot en aangenaam geweest. Altijd konden we bij hen terecht. En bijzonder zijn we getroffen geweest door de houding van de directeur van de Rijks HBS, die ons met zoveel hartelijkheid onderdak heeft geboden toen we zonder kerk zaten. Ook met de dominees was de verhouding uitstekend, wat vooral hierin tot uiting kwam, dat zij bij gelegenheid van de kerkconsecratie een epistel- en evangelieboek ten geschenke gaven, de beste en meest luxe editie. Persoonlijk wilden zij mij ook nog iets meegeven: een etsje van de Nederlands Hervormde Kerk te Lochem, van oudsher een katholieke kerk. We hadden samen een prettige studieclub. Dominee Van de Heijden, verbonden aan de Nederlands Hervormde Kerk, overhandigde het cadeau met een geestige toespraak welke een goed beeld gaf van de onderlinge verhouding. De avond werd besloten met een gezellig samenzijn met de clerus van de conferentie en een afscheid.
De Gelders Overijsselse Courant besluit zijn artikel over de kerkwijding als volgt. Bouwpastoor Marinus Jorna O.F.M. kan met grote voldoening op zijn vele werk in het belang van de parochie terugzien. Ik kreeg nog een bedankje van de aartsbisschop die, toen ik hem vanuit de kerk naar de pastorie bracht, tot mij zei: “Het moet u menselijkerwijs wel aan uw hart gaan te moeten vertrekken nu alles klaar is.” Dit doet het inderdaad.